Von dem Machandelboom

Vergleich der Fassungen von 1840 und 1857

Dies ist ein automatisierter Vergleich der 4. Fassung von 1840 des Märchens "Von dem Machandelboom" (KHM 47) aus dem zweiten Band der Kinder- und Hausmärchen der Brüder Grimm mit der 7. Fassung von 1857.

Dat is nu all lang heer, woll twee dusend Joohr, do wasöör daar een riiyk Mann, de hadde eene schöne frame Fru, un se hadden sick beeyde sehr leef, hadden avwerst keene Kinner, se wünschtden sick avwerst seehr welke, un de Fru bedtd’d so veel doruüm Dag un Nacht, man se kregen keen un kregen keen. Vör eerenm Huse wasöör een Hoff, daorup stuündn een Machandelboom, ünner denm stuündn de Fru eens in’nm Winter, und schelltd sick eenen Appel:, un as se sick den Appel so schelltd, so sneet se sick in’n Finger, un dat Blood feel in den Snee. »Ach,« seäd de Fru, un fsüft’d so recht hochog up, un sacheg dat Blood fvör sick an, un wasöör so recht wehmödig, »hadd ick doch een Kind, so rood as Blood un so witt as Snee!.« Un as se dat seäd, so wurdr eehr so recht fröhlich to Moode,: eehr wasöör recht, as schull dat wat warden. Daaro gieüng se to denm Huse, un’t gieüng een Maand hen, de Snee vöorgieüng,: un twee Maand, daaro wasöör dat gröön,: un dree Maand, daaro keömen de Blömer uut der Eerde,: un veer Maand, daaro drungen sick alle Bömer in dat Holt, un de grönen Twiyge weeören all in een anner wussen: daaoor suüngen de Vögelkens, dat dat ganzße Holt schalltd, un de Bleujöiten felen vaon den Bömer,n: daaro wasöör de fiofte Maand wegch, un se stuündn ünner denm Machandelboom, de rooöök so schön:, do spruüng eehr dat Hart vör Freuden, un se feeüll up eere Knee, un kunden sick nich laten,: un as de söoste Maand vöorbiy wasöör, daaro wurdren de Früchte dick un staark, do wurdr se gansß still,: un de söwende Maand, do greep se na den Machandelbeeren, un aeett se so niydsch, do wurdr se trurig un krank: daaro gieüng de achte Maand hen, un se reep eeren Mann, un weende un seäd »wenn ick staarvew, so begraveaf miy ünner den Machandelboom.« Do wurder se gansß getrost, un freutde sick, bet de neegte Maand vöorbiy wasöör, daaro kreeg se een Kind, so witt as Snee un so rood as Blood:, un as se dat sacheeg, so freutde se sick so, dat se stuürvw.

Daaro begroof eehr Mann se ünner den Machandelboom, un he fuüng an to weenen so seehr; eene Tiiyd lang, do wurdr dat wat sachter, un daaro he noch wat weend hadd, do heeüll he up, un noch eene Tiiyd, do naöhm he sick wedder eene Fru.

Mit de twedeten Fru kreeg he eene Dochter, dat Kind avwerst vaon der eersten Fru wasöör een lüttje Söähn, un wasöör so rood as Blood un so witt as Snee. Wenn de Fru eere Dochter so ansacheeg, so hadd se se so leef, avwerst denn sacheeg se den lüttjen Jung an, un dat gieüng eehr so dorch’t Hart, und eehr dücht,d as stuündn he eehr allerwegen in’nm Weg, un dachtd denn man jümmer, wo se eehr Dochter all dats Vörmöägent towenden wull:, un de Böse gavf eehr dat in, dat se dennm lüttjen Jung ganzß gramm wurd,r un stödd em herüm vaon een Eck in de anner, un buftfd em hier un knuftfd em daaoor, so dat dat aarme Kind jümmer in Angst was;öör. wWenn he denn uut de School kaöhm, so hadd he keene ruhige Steäde.

Eens wasöör de Fru up de Kamer gaan, do kaöhmm de lüttje Dochter ook herup, un seäd »Moder, givf miy eenen Appel.« »Ja, miyn Kind« seäd de Fru, un gavf eehr eenen schönen Appel uut der Kist; de Kist avwerst hadd eenen grooten swaaoren Deckel mit een groot schaarp iiysern Slott. »Moder,« seäd de lüttje Dochter, »schall Broder nich ook eenen hebben?« Dat vördroööt de Fru, doch seäd se »ja, wenn he uut de School küummt.« Un as se uut dat Fienster gewaaohr wurder dat he kaöhmm, so wasöör dat recht, as wenn de Böse öväwer eehr kaöhmm, un se grappst to, un naöhm eerer Dochter den Appel wedder weg,ch un seäd »du schalst nich eehr eenen hebben as Broder.« Daaro smeet se den Appel in de Kist, un maaktd de Kist to.: Daardo kaöhmm de lüttje Jung in de Döhr, daaro gavf eehr de Böse in, dat se früntdlich to em seäd »miiyn Söähn, wisullt du eenen Appel hebben?« und sacheeg em so hastig an. »Moder,« seäd de lüttje Jung, »wat sühst du gräsig uut! ja, givf miy eenen Appel.« Daaro wasöör ehr as schull se em torieden;. »kKumm mit miy,« seäd se, un maaktd den Deckel up, »haahl diy eenen Appel heruut.« Und as sick de lüttje Jung henin bücktd, so reet ehr de Böse:, bratsch,! slooöög se den Deckel to, dat de Kopp af flooöög un ünner de rooden Appel feeüll. Daar ävwerleep eehr dat in de Angst, un dachtd »kundn ick dat vaon miy bringen.!« Daar gieüng se babwen na eere Stuvew na eerenm Draagkasten, und haahlt uut de dbävwelste Schuuflade eenen witten Dook, un sett’t den Kopp wedder up den Hals, un buünd den Halsdook so uüm, dat man niks seehn kundn, un sedtt’t em vör de Döhr up eenen Stoohl, un gavf em den Appel in de Hand.

Daaro kaöhmm daaoorna Marleenken to eerer Moder in de Köääke, de stuündn biy denmühr un hadd eenen Poutt mit heet Water fvör sick, den rüüöhrtd se jümmer uüm. »Moder,« seäd Marleenken, »Broder sitt vör de Dööhr, un süüht ganzß witt uut, und hedtt eenen Appel in de Hand:, ick hevb em beden, he schull miy den Appel gevwen, avwerst he antwooöörd miy nich, dao wurdr miy gansß gruuoligch.« »Gah nochmaal hen,« seäd de Moder, »un wenn he diy nicht antwoorden will, so givf em eens an de Ooren.« Daaro gieüng Marleenken hen, un seäd, »Broder, givf miy den Appel,.« avAwerst he sweeg still., Daardo gavf se em eens up de Ooren, daaro feel de Kopp herünn, daoröväwer vörschraock se sick, un fuüng an to weenen un to raaoren, un leeöp to eerer Moder un seäd »ach, Moder, ick hebb miynenm Bruoder den Kopp afslagen,« un weend un weend, un wull sick nich tofreden gevwen. »Marleenken,« seäd de Moder, »wat hest du daahn! avwerst swiyg man still, dat et keen Miensch maarkt, dat is nu doch nich to ännern; wiy willen em in Suuhr kaaken.« Daaro naöhm de Moder den lüttjen Jungen, un hackd em in Stücken, ded de in den Poutt, und kaaktd em in Suuhr;. Marleenken avwerst stuündn daarbiy un weend un weend, un de Traanen feeüllen all in den Poutt, un se bruuktden gaoor keen Saolt.

Daaro kaöhmm de Vader to Huus, un sett’t sick to Disch un seäd »wo is denn miiyn Söähn?« Daar droog de Moder eene groote groote Schöttel oup mit sSwart Ssuuhr, un Marleenken [1] weend, un kundn sickh nicht hollen. Dao seädd de Vader wedder »wo is denn miiyn Söähn?« »Ach,« seäd de Moder, »he is öväwer Land gaan, na Mütten erer gGroot Oeöhm,: he wull daaoor wat blivywen.« »Wat deait he denn daaoor? un hedft miy nich maal Adjüüs segchd?!« »O, he wulld geern hen, un bed mi,y obf he daaoor woll söos Weäken blivywen kunn,; he is jo woll daaoor uphabwen.« »Ach,« seäd de Mann, »miy is so recht trurig, dat is doch nich recht, he hadd miy doch Adjüüs seaggen schullt.« Mit des fuüng he an to eeäten, un seäd »Marleenken, wat weenst du? Broder wardt woll wedder kamen.« »Ach, Fru,« seäd he do, »wat smeckt miy dat EÄten schöön!? givf miy meehr.!« Un je meehr he aeet, je meehr wuldl he hebben, und seäd »geveft miy meehr, giy schöhllt niks daaoor af hebben, dat is as wenn dat all miiyn weeör,.« uUn he aeett un aeett, un de Knakens smeet he all uünner den Disch, bett he allens up hadd. Marleenken avwerst gieüng hen na eere Commode, un naöhmm ut de uünnerste Schuuf eeren besten siiyden Dook, und haahlt all de Beenkens und Knakens ünner den Disch heruut, un buünd se in den siiyden Dook, un droog se vör de Dööhr, un weented eere blödigen Traanen:. daaDoor legäd se se uünner den Machandelboom in dat gröne Gras, un as se se daaoor henlegchd hadd, so wasr eehr mit eenmal so recht licht, un weented nich meer. Dao sung de Machandelboom an sick to bewegen, un de Twiiyge deden sick jümmer so recht vaon eenanner, un denn wedder tohoop, so recht as wenn sick eener so recht fröieut un mit de Hände so deait. Mit des, so gieüng daar so’n Newel vaon denm Boom, un recht in denm Newel dar brenntd dat as Füühr, un uut datemühr daar floöög so’n schönen Vagel heruut, de suüng so herrlich, und floöög hochog in de Luft, un as he wegch wasöör, do wasöör de Machandelboom, as he vörheern west wasöör, un de Dook mit de Knakens wasöör wegch. Marleenken [2] avwerst wasöör so recht licht un veörgnöögt, recht as wenn de Broder noch leeft: wdaar. Do gieüng se wedder ganzß lustig in dat Huus biy Disch, un aeett.

De Vagel avwerst flooöög weg,ch un sett’t sick up eenen Goldsmidtt siiyn Huus, un fuüng an to singen:

»meiin Modutter der mich schlacht’t, meiin Vadter der mich attß, meiin Schwester, der Marleenikchen, söucht alle meiine Beenikchen, un bindt sie in eein seiiden DookTuch, legts unnter den Machandelbooaum;. kiKywitt, kiywitt, ach watt evör’n schöön Vagel biün ick!«

De Goldsmidtt saeett in siyne Waarksteäde, un maaktd eene goldlne Kede, daaroörd he den Vagel, de up siiyn Dack saeett un suüng, un dat dünktd em so schöön. Daar stuündn he up, un as he ävwer den Süll gieüng, sdo vörlooöör he eenen Tüffel;. hHe gieüng avwer so recht midden up de Strat hen, eenen Tüffel un een Sock an,: siiyn Schortfell hadd he vör, un in de een Hand hadd he de goldeln Kede, un in de anner de Tang:; un de Sünn schiiyntd so hell up de Strate. Daaoor gieüng he recht so staan, un sacheeg den Vagel an:. »Vagel,« segdcht he do, »wo schöön kannst du singen,! sSing miy dat Stück nochmaal.« »Nee,« segdcht de Vagel, »tweemaal sing ick nich umsünst,. gGivf miy de goldeln Kede, so will ick di ey’t nochmaal singen.« »Daoor,« segdcht de Goldsmidtt, »hest du de goldeln Kede, nu sing miy dat nochmaal.« Daaro kaöhm de Vagel, un naöhm de goldeln Kede so in de rechte KrallPoot, un gieüng vöor den Goldsmidtt [3] sitten, un suüng

»meiin Modutter der mich schlacht’t, meiin Vadter der mich attß, meiin Schwester, der Marleenikchen, söucht alle meiine Beenikchen, un bindt sie in eein seiiden DookTuch, legts unnter den Machandelbooaum;. kiKywitt, kiywitt, ach wats eevör’n schöön Vagel biün ick!«

Daaro floög de Vagel wegch na eenenm Schooster, un sett’t sick up den siiyn Dack, und suüng

»meiin Modutter der mich schlacht’t, meiin Vadter der mich attß, meiin Schwester, der Marleenikchen, söucht alle meiine Beenikchen, un bindet sie in eein seiiden DookTuch, legts unnter den Machandelbooaum;. kiKywitt, kiywitt, ach watt eevör’n schöön Vagel biün ick!«

De Schooster höörd dat, un leep vör siiyn Dööhr in Hemdsaarmels, un sacheeg nach siiyn Dack, un mustsd de Hand vör de Oogen hollen, dat de Sünn em nich blendt. »Vagel,« segdcht he, »wat kannst du schöön singen!.« Daaro reeööp he in siiyn Dööhr hernin »Fru, kumm mal heruut, daar is een Vagel,:h mal den Vagel, de kann maal schöön singen.« Daaro reeööp he siiyn Dochter un Kinner un Gesellen, Jung un Maagd, un kseemen all up de Straat, un seegen den Vagel an, wo schöön he wasöör, un he hadd so recht roode un gröne Feddern, un uüm den Hals wasöör dat as luter Gold, un de Oogen bliünkten em inm Koopp as Steern. »Vagel,« seägd de Schooster, »nu sing miy dat Stück nochmaal.« »Nee,« segdcht de Vagel, »tweemaal sing ick nich umsünst, du möust miy wat schenken.« »Fru,« seädd de Mann, »gah ana dem Dönböhn: up denm böväwelsten Boord, daoor staan een paaPoor roode Schoö, de bring heruünn.« Daaro gieüng de Fru hen, un haahlt de Schoö. »Daoor, Vagel,« seäd de Mann, »nu sing miy dat Stück nochmaal.« Daaro kaöhmm de Vagel, un naöhmm de Schoö in de linke Klau, und floöög wedder up dat Dack, un suüng

»meiin Modutter der mich schlacht’t, meiin Vadter der mich attß, meiin Schwester, der Marleenikchen, söucht alle meiine Beenikchen, un bindet sie in eein seiiden DookTuch, legts unnter den Machandelbooaum;. kiKywitt, kiywitt, ach watt eevör’n schöön Vagel biün ick!«

Un as he uutsungen hadd, so flooöög he weg;ch: de Kede hadd he in de rechte un de Schoö in de linke Klau., Uun he flooöög wiiyt wegch na eene Mähl, un de Mähl gieüng »klippe klappe, klippe klappe, klippe klappe: uUn in de Mähl daaoor seeten twintig Mählenburschßen, de haugtden eenen Steen und hacktden »hick hack, hick hack, hick hack,« un de Mähl gieüng »klippe klappe, klippe klappe, klippe klappe.« Daaro gieüng de Vagel up eenen Lindenboom sitten, de vör de Mähl stuünd,n und suüng

»meiin Modutter der mich schlacht’t

do höörd een up;,

»meiin Vadter der mich attß

do höörden noch twee up, un höörden dat;,

»meiin Schwester, der Marleenikchen,«

do höörden wedder veer up;,

»söucht alle meiine Beenikchen, un bindet sie in eein seiiden DookTuch

unu hacktden noch man acht;,

»legts unnter«

nu noch man fife;yw,

»den Machandelbooaum;.«

nu noch man een;.

»kiKywitt, kiywitt, ach watt eevör’n schöön Vagel biün ick!«

daarDo heeüll de leszte ook up, un hadd dat leszte noch höörd. »Vagel,« segdcht he, »wat singst du schöön,! laat miy dat ook hören, sing miy dat nochmaal.« »Nee,« segdcht de Vagel, »tweemaal sing ick nich umsünst, givf miy den Mählensteen, so will ick dat nochmaal singen.« »Ja,« segdcht he, »wenn he miy alleen toörd, so schullst du em hebben.« »Ja,« seäden de annern, »wenn he nochmaal singt, so schall he em hebben.« Daaro kaöhmm de Vagel herünn, un de Möllers fsaat’n all twintig mit Bööhm an, un bööhrtden den Steen up, »hu uh uhp, hu uh uhp, hu uh uhp, daarDo stacöök de Vagel den Hals döör dat Lock, un naöhm em üm as eenen Kragen, un flooöög wedder up den Boom, un suüng

»meiin Modutter der mich schlacht’t, meiin Vadter der mich attß, meiin Schwester, der Marleenikchen, söucht alle meiine Beenikchen, un bindt sie in eein seiiden DookTuch, legts unnter den Machandelbooaum;. kiKywitt, kiywitt, ach wat eevör’n schöön Vagel biün ick!«

Un as he dat uutsungen hadd, dao deed he de Flünk vaon eenanner, un hadd in de rechte Klau de Kede, un in de linke de Scho,ö un üm den Hals den Mählensteen, und floog wiiyt wegch na siiynes Vaders Huuse.

In de Stuvew saeett de Vader, de Moder, un Marleenken biy Disch, un de Vader segäd »ach, wat waart miy licht, miy is recht so good to Mode.« »Neeä,« segäd de Moder, »miy is recht so angst, so recht as wenn een swaaoor Gewitter küummt.« Marleenken avwerst saeett un weend un weend., Ddaar kaöhmm de Vagel anfloegen, un as he sick up dat Dack sett’t, »ach,« segäd de Vader, »miy is so recht früeudig, un de Sünn schiiynt buten so schöön, miy is recht, as süchull ick eenen ollen Bekannten wedder seehn.« »Nee,« segäd de Fru, »miy is so angst, de Teeäne klappern miy, un dat is miy as Füühr in den Adern,.« uUn se reet sick eehr Liisyfken up un so meehr:, avwerst Marleenken saeett in een Eck un weende, un hadd eeren Platen voör de Oogen, un weende den Platen gansß messßnatt. Daaro sett’t sichk de Vagel up den Machandelboom, un suüng

»meiin Modutter der mich schlacht’t

Daaro heeüll de Moder de Ooren to, un kneep de Oogen to, un wouldl nich seehn un hören, avwer dat bruustde eehr in de Ooren as de allerstaarkste Storm, un de Oogen brenntden eehr un zacktden as Blitz.

»meiin Vadter der mich attß

»Ach, Moder,« segdcht de Mann, »daaoor is een schöön Vagel, de singt so herrlich, de Sünn schiiynt so warm, un dat rückt als luter Zinnemamen.«

»meiin Schwester, der Marleenikchen,«

Daaro leäd Marleenken den Kopp up de Knee, un weende in eens weg;ch, de Mann avwerst segäd »ick ga hernuut, ick mutt den Vagel dicht biy seehn.« »Ach, gah nich,« seäd de Fru, »miy is, as bevtewd dat ganzße Huus, un stünn in Flammen.« Avwerst de Mann gieüng hernuut, un sacheeg den Vagel an.

»söucht alle meiine Beenikchen, un bindt sie in eein seiiden DookTuch, legts unnter den Machandelbooaum;. kiKywitt, kiywitt, ach wat eevör’n schöön Vagel biün ick!«

Mit des leett de Vagel de goldelne Kede fallen, un se feel denm Mann jüst um den Hals, so recht hier herüm, dat se recht so schöön pastsd.

Daaro gieüng he herin, un segäd »süh, wat is dat vör een schöön Vagel, heftt miy so ne schöne goldlne Kede schenktd, un süht so schööne uut.« De Fru avwerst wasöör so angst, un feeüll langs in de Stuvew hen, un de Mütz feeüll eehr vaon denm Kopp. Daaro suüng de Vagel wedder

»meiin Modutter der mich schlacht’t

»Ach, dat ick dusend Fuöder uünner de Eerde weeöör, dat ick [4] dat nich hören schull!«

»meiin Vadter der mich attß

Daaro feeüll de Fru vör dood nedder,.

»meiin Schwester, der Marleenikchen,«

»Ach,« seäd Marleenken, »ick will ook hernuut gaahn un seehn opf de Vagel miy wat schenkt.?« Daaro gieüng se hernuut,.

»söucht alle meiine Beenikchen, un bindt sie in eein seiiden Dook.Tuch,« </blockquote> << /del>sp class="fl"n>Daaro smeet he eehr de Schoöh heruünn.span> <blockquote> << /del>span>»legts unnter den Machandelbooaum;. kiKywitt, kiywitt, ach watt eevör’n schöön Vagel biün ick!«

Daaro wasöör eehr so licht un frölich,. daarDo treuckt se de nieen rooden Schoö an, un danstßd un spruüng herinn. »Ach,« segäd se, »ick wasöör so trurig, as ick hernuut gieüng, un nu is miy so licht, dat is maal een herrlichen Vagel, hett miy een Paaoor roode Schoö schenktd.« »Nee,« segäd de Fru, un spruüng up, un de Haaoor stuünnen eehr to Baarge as Füührsflammen, »miy is, as schull de Werldt uünner gahn, ick will ook hernuut, opf miy lichter warden schull.« Un as se uut de Dööhr kaöhmm, bratsch! smeet eehr de Vagel den Mählensteen up den Kopp, dat se gansß tomatscht wurr. De Vader un Marleenken höörden dat, un gieüngen hernuut: daaro gieüng een Damp un Flamm un Füühr up vaon der Steeäd, un as dat vorbiy wasöör, dao stuündn de lüttje Broder door, un he naöhmm siiynen Vader un Marleenken biy der Hand, un weeören alle dree so recht vergnöögt, un gieüngen in dat Huus biy Disch, un eeten.


Weitere Vergleiche von "Von dem Machandelboom"